วันอาสาฬหบูชา

วันอาสาฬหบูชา เป็นวันสำคัญวันหนึ่งของพระพุทธศาสนา ตรงกับวันเพ็ญขึ้น 15 ค่ำ เดือน 8 ในสมัยพุทธกาลมีเหตุการณ์สำคัญเกิดขึ้น 4 ประการ ดังต่อไปนี้

• 1. ทรงแสดงปฐมเทศนา: เป็นวันที่พระบรมศาสดาทรงแสดงพระธรรมเทศนาเป็นครั้งแรก แก่ปัญจวัคคีย์ทั้ง 5 รูป ที่ป่าอิสิปตนมฤคทายวัน ใกล้เมืองพาราณสี
• 2. มีพระสาวกองค์แรก: เป็นวันที่พระบรมศาสดาทรงได้พระสาวกองค์แรก คือ ท่านโกญฑัญญะได้บรรลุธรรมเป็นพระโสดาบันองค์แรก
• 3. มีพระสงฆ์รูปแรก: เป็นวันที่มีพระสงฆ์เกิดขึ้นเป็นรูปแรก คือ พระอัญญาโกญฑัญญะ ทูลขออุปสมบท
• 4. พระรัตนตรัยครบองค์ 3: เป็นวันเกิดขึ้นของพระรัตนตรัย คือ พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ ครบเป็นครั้งแรก

ความเป็นมาของวันอาสาฬหบูชา

เริ่มต้นจากในครั้งพุทธกาล หลังจากพระศาสดาตรัสรู้ในวันเพ็ญเดือน 6 แล้วทรงเสวยวิมุตติสุข เป็นเวลา 7 สัปดาห์ ทรงพระปริวิตกว่า ธรรมที่พระองค์ตรัสรู้นี้ลึกซึ้งมาก ยากที่หมู่สัตว์จะรู้ตามได้ ท้าวสหัมบดีพรหมจึงมาทูลอาราธนาให้พระพุทธองค์ทรงแสดงธรรม

เมื่อพระผู้มีพระภาคเจ้าทรงตรวจดูหมู่สัตว์ด้วยพุทธจักษุ ทรงเห็นเปรียบเหมือน "ดอกบัว 4 เหล่า" จึงทรงรับอาราธนา และทรงดำริที่จะไปโปรดปัญจวัคคีย์ทั้ง 5 ณ ป่าอิสิปตนมฤคทายวัน

ปฐมเทศนา: ธัมมจักกัปปวัตนสูตร

พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงแสดงปฐมเทศนาแก่ปัญจวัคคีย์ ตรัสถึงข้อปฏิบัติ 2 อย่างที่บรรพชิตไม่พึงปฏิบัติ ได้แก่

• กามสุขัลลิกานุโยค: การประกอบตนให้พัวพันด้วยกามสุข เป็นของชาวบ้าน ไม่ใช่ของพระอริยะ
• อัตตกิลมถานุโยค: การทรมานตนเองให้ลำบาก ไม่ใช่ข้อปฏิบัติของพระอริยะ

ทรงยกย่อง "ทางสายกลาง" (มัชฌิมาปฏิปทา) คือ อริยมรรคมีองค์ 8 และ อริยสัจ 4 อันเป็นหนทางแห่งความดับทุกข์อย่างแท้จริง

อริยสัจ 4 ความจริงอันประเสริฐ